Bu konu TBY Ankara buluşmasında da gündeme gelmişti. Çalıntı içerik. Nasıl tepki gösterilmeli ? Ne gibi önlemler alınabilir ? Neler yapılabilir ?

Çalıntı içerik ve bu konuya yönelik yaklaşımlar ile ilgili düşüncelerimi bir süredir paylaşmayı düşünüyordum. Ancak buluşmada yer alması ve bugün okuduğum bir haber bunu en kısa sürede yapmam gerektiğini bana hatırlattı.

Öncelikle haberde yer alan örneği inceleyerek başlamak istiyorum. Haberde son günlerde çok popüler olan “Komedi Dükkanı” isimli program ile ilgili bir iddia yer alıyor. Okan Bayülgen konuyla ilgili fikrin kendine ait olduğunu belirterek gerekli yerlere ihtar yazısı gönderdiyor. Haberden alıntılar ile devam edeceğim, Okan Bayülgen’in açıklamalarından parçalar;

Amacım genç bir oyuncunun parasını almak değil. …. Türkiye bilgi çağını fikir hırsızları ile yakalayamaz. Fikir hırsızlarının, ‘fikir hırsızı’ olarak damgalanması gerekir. …. Talebim, arkadaşın işine engel olmak değil. Bu arkadaşı, yararlandığı kaynakları açıklamak zorunda bırakmak. ….

Aslında bu açıklamada “Çalıntı İçerik” konusunda nasıl bir yaklaşım içerisinde olmamız gerektiğine yönelik çok açık ifadeler bulunuyor. Haberin doğruluğu veya kişiler bu yazının konusunun dışında. Sadece olaya ve açıklamaya odaklanmak gerekli. Açıklama içerisinde niyet, amaç ve yöntem bulunuyor.

Örneğin detaylarına girmek istemiyorum. Bu noktadan itibaren kısaca düşüncelerime değineceğim …

Çalıntı İçerik Nedir ?

Çalıntı içerik, içeriğin üreticisi olmayan bir kişi tarafından izinsiz olarak kullanılması olarak özetlenebilir. Üreten kişinin emek ve zaman harcayarak ortaya çıkardığı bir içeriğin bir başkası tarafından kopyalanması sonucu ortaya çıkar. Çalma eyleminin içerik üzerinde can bulmasıda denebilir.

Çalıntı içerik kopyanın bir sonraki aşaması olarak düşünülebilir. En azından ben öyle görüyorum … 😄

Çalıntı içerik ile birilerin emeği üzerinden birileri çıkar elde etmeyi umar. Üretici zaman ve emek harcayarak birşeyler üretmiştir. Bunun sonucunda doğal olarak çeşitli beklentiler içerisinde de olabilir. Beklenti maddi veya çok basit bir “tebrikler” de olabilir. Ancak içerik hırsızının böyle bir kaygısı yoktur. Çünkü onun tek kaybı içeriğin kopyasını üretmek ve sahibiymiş gibi davranmak için geçen süredir. Buna karşılık çalınan içerikten gelebilecek her türlü katkı “başıma talih kuşu kondu” kategorisinde kabul edilecektir.

Dolayısı ile çalıntı içeriğin kabul edilebilir herhangi bir yanı yoktur. Üretmediğimiz birşey için hak iddia etme hakkımız yoktur.

Çalıntı İçeriğe Nasıl Yaklaşılmalı

Çalıntı içerik yukarıda bahsettiğim nedenler ile mağduriyete yol açabilir. Bu mağduriyet kimi zaman maddi kimi zamanda manevi olabilir. Günümüzde çalıntı içerik ile oluşturulan siteler aracılığı ile gelir elde edilebildiği gerçektir. Çünkü bu yöntemi kullananlar buna benzer doğru olmayan yaklaşımlar ile önplanda kendilerini göstermek için mücadele etmektedir. Bunun sonucunda da içeriğin sahibinin hakkı olanların bir bölümü bu kişilere geçmektedir.

Çalıntı içerik kesinlikle kabul edilebilir değildir. İçerik ve yöntem ne olursa olsun …

Çalıntı içerik ile karşılaşıldığında, ki bu karşılaşma çok nadir durumlarda olmaktadır, içeriğin gerçek sahibi bilgilendirilmelidir. İçeriğin gerçek sahibinin bulunması ve bilgilendirilmesi çoğu zaman mümkün olmayabilir.

Çalıntı İçerik İle Mücadele

Çalıntı içeriğin takip edilmesi kolay değildir. Çalıntı içerik çoğu zaman içerik ambarına dönmüş sitelerde gözle görülür bir halde olmaktadır. Ancak çalıntı içeriği daha gizli bir şekilde uygulayanlar da bulunmaktadır. Kısaca içerik ambarı olmayan sitelerde çalıntı içeriği yakalamak mümkün olmayabilir.

Dolayısı ile burada hem üreticiye hem de tüketiciye çeşitli görevler düşmektedir.

Tüketici yani içerikten faydalananlar mutlaka düşünerek hareket etmelidir ve sorumlu davranmalıdır. Burada tüketici örneği olarak herhangi bir makale/bilgi arayışında olan internet kullanıcı verilebilir. Tüketiciler sadece “vur-kaç” yani “bulduğumu alayım gerise karışmayayım” düşüncesinde olmamalıdır. Ulaştığı bilgiyi değerlendirmeli ve eğer bir katkıda bulunabiliyorsa bunu tereddüt etmeden yerine getirmelidir. Tüketicinin etkileşimde olduğu durumlarda çalıntı içerik vakaları teşhiş edilebilir olacaktır. Bunun için çeşitli ön koşullar olabilir. Örnek olarak internet kullanımı gözönünde bulundurulduğunda internet okur yazarlığı önemlidir. Genel ön koşullar arasında ise; paylaşım, iletişim yetenekleri ve sorgulamak sayılabilir.

Üretici ise ürettiklerinin takibi konusunda sorumludur. Tüm olasılıkları ve kaynakları değerlendirme gibi bir şansı olmasa da bu konuda özen göstermeli ve ürettiklerine ilişkin araştırmalarına devam etmelidir. Buna ek olarak üreticinin çevresini geniş tutması, iyi ilişkiler kurması ve kabul görmüş ürünler vermesi doğal bir koruma kalkanına sahip olmasını sağlayacaktır.

Öneriler ve Sonuç

Çalıntı içerik ile mücadele için katılımcı olmak şarttır. Eğer umursamaz bir tavır ile arkamıza bakmadan hareket edersek kendimizi de bir gün bu mağduriyet durumu içerisinde bulabiliriz.

TBY buluşması sırasında Ali ile konuştuğumuz bir yaklaşım sözkonusu olmuştu. Bir eklenti ve servis geliştirerek çalıntı içerik konusunda kullanıcıları bilgilendirmeye yönelik bir yaklaşım. Bu bir öneri, gerçekleştirilebilir ve sonuç verebilir. Ancak bu konuda yaptırım gücü olan ve sonuç almak isteyen bir oluşumun buna destek olması gerekmektedir. Ceza, yaptırım, suçun ispatı ve teşhir gibi caydırıcı durumlar olmadığı sürece bunun önüne geçmek mümkün olmayacaktır.

“Taklitler aslını yaşatır” ifadesi çok genel ve hedefli bir yaklaşımdan öteye geçememektedir. Asıl olarak kendini tanıtamamış pek çok kişinin/düşüncenin üzerinden kimbilir neler dönmüştür ve dönmektedir. Hangi boyutta olursa olsun çalıntı içerik kabul edilemez ve edilmemelidir.

Bir başkasına ait içeriğin doğru şekilde kullanılmasına yönelik konular ise ayrı bir başlık altında incelenmelidir ki bundan sonraki yazımı o konuda hazırlamayı düşünüyorum …

Sözün özü, çalıntı içerik ile mücadele edilmelidir. Okan Bayülgen’in de dediği gibi “Türkiye bilgi çağını fikir hırsızları ile yakalayamaz.”. Üretmek, ileriye gitmek ve daha birçok şey için ön koşul bu sorunları halletmektir.

Bu yazının birileri tarafından okunması ve yine birilerinin bu konuda bişeyler yapması umuduyla …