Çok çeşitli olayları arka arkaya düşünürken aklıma gelen bir yaklaşımı paylaşmak istiyorum.

Bu yazıyı etrafında şekillendirdiğim örnek her gün tekrarlamaya özen gösterdiğim “bugün neler oldu ?” ve “neler oluyor yahu ?” sorularının arasında bir yerlerde ortaya çıktı … 😄

Farklı açılardan farklı roller başlığına uygun bir örnek olması amacıyla fayton, arabacı ve yolcu üçlemesini inceleyeceğim.

Öncelikle fayton, faytoncu ve yolcu üçlemesini biraz açalım. Bu üçleme; yolcunun, bir veya daha fazla at tarafından çekilen tahta körük ve yönlendiren arabacı aracılığı ile taşınması operasyonunda bir araya gelmişlerdir. 😄 Yolcu faytonu taksi gibi belirli bir başlangıç noktasından kendi istediği noktaya gitmek üzere kullanabilir. Rotası belli faytonlar aracılığı ile turistik gezi yapılıyor da olabilir. Kullanımı azalmış veya sadece turistik bölgelerde gezi amaçlı kullanılır hale gelmiş olabilir ancak bir zamanlar faytonla yolculuk bir ayrıcalıkmış …

Konuyu uzatmadan ve dağıtmadan fayton örneğindeki tararflara/rollere bakalım;

1. Arabacı,
2. At veya atlar ve
3. Yolcu

Şimdi bu yazıyı yazmama neden olan ve başlık olarak belirlediğim “farklı açılardan farklı roller” yaklaşımını bölümler halinde aktarmaya çalışacağım. Yaklaşımımı fayton örneği üzerine kurdum ve gayet açık olacağını düşünüyorum. 😄

Arabacı’nın Açısı

Fayton örneğinde arabacı’nın görevi gayet açıktır. Yolcunun belirttiği noktaya kadar, eğer var ise belirli bir rotayı takip ederek, atları komutlarıyla yöneterek ilerlemek. Faytonun şoför mahallinde oturur. Yolcu arkasında kalır ve atlara direk komuta etme imkanına sahiptir. Atların çektiği körüğün hemen önünde genellikle yola hakim bir pozisyonda oturur.

Arabacı’nın bilinen veya kabul gören açısı yukarıdaki gibi sanırım. Fakat yazımın konusu olan “rollere farklı bakış açısı” ile arabacıya rolünü incelemeye çalışalım;

1. Arabacı, faytonun yönetilmesi açısından bakıldığında kilit bir rol,
2. Arabacı, atları komutlarıyla yönlendiriyor ve ilerleme, durma gibi operasyon kritik işlemleri gerçekleştiriyor,
3. Arabacı, yolcunun istediği ve önceden belirlenmiş noktaya nasıl gidileceğini biliyor veya en azından bilinmeyen bir noktaya doğru giderken faytona uygun yönetimi sergiliyor,
4. Arabacı, at veya atların durumunu gözlemleyerek gerekli müdahaleleri yapabiliyor,
5. Arabacı, faytonunu kullandığı rotaya hakim olduğu için yolcuyu gerekli noktalarda bilgilendirebiliyor,
6. Arabacının atı veya atları rahatsızlanırsa faytonunu kullanamayabilir,
7. Arabacı, faytonunu kullanacak yolcu bulamazsa geçinimini sağlayamayabilir,
8. Arabacı, geçinmesine yetecek kadar kazanamazsa işine devam edemeyebilir,
9. Arabacı, faytonunun aksamı arızalanırsa işine devam edemeyebilir,
10. Arabacı, yolcusundan en az gerektiği kadar para alamazsa geçimini sağlayamayabilir,
11. vb …

Çok bilinmeyenli ve kritik bir rol; faytoncu! 😄

Yolcu’nun Açısı

Fayton örneğinde yolcu belki de en rahat pozisyon. Gitmek istediği noktayı belirtiyor veya mevcut bir rotada hareket eden faytonu kullanıyor. Özellikle günümüzde keyif ve/veya nostalji olması amacıyla kullanılıyor. Yolcu fayton yolculuğunda arabacının arkasında kalan alanda oturmak üzere hazırlanmış koltuklara oturur.

Fayton yolculuğunun yolcu açısından iyi sonuçlanması için yolcuya çeşitli sorumluluklar düşüyor olabilir. Bunu da yine yazımın konusu olan “rollere farklı bakış açısı” ile değerlendirmeye çalışalım;

1. Yolcu fayton yolculuğunda kilit bir rol. Sonuç olarak örnek olarak incelediğimiz fayton kullanımında yolcu için faytonlar çalışıyor. Yolcusu olmayan faytonlar ise bir önceki rol incelemesinde görüldüğü gibi sahibine kaybettiriyor,
2. Yolcu, fayton yolculuğunda gideceği noktayı biliyor olmalı veya mevcut sabit rota hakkında temel bilgilere sahip olmalı,
3. Yolcu, faytonun aksamında bulunabilecek problemleri veya atların yolculuk sırasında yapabilecekleri taşkınlıklara hazırlıklı olmalı,
4. Yolcu, yolculuk için ödeyeceği bütçeye sahip olmalı. Hesaplayabileceği bir miktar üzerinden yolculuğa başlıyor olmalı,
5. Yolcu, yolculuk boyunca muhtemel konforsuzluklara karşı hazırlıklı olmalı. Çok konforlu yolculukları alışkanlık haline getirip ardından da faytondan aynı performansı beklememeli,
6. Yolcu, fayton yolculuğuna, fayton yolculuğu niyeti ve ruhuyla çıkmalı,
7. Yolcu, arabacı ile yaşayabileceği anlaşmazlıklara hazırlıklı olmalı,
8. vb …

Keyif unsurları içeren ve çok bilinmeyenli bir rol; yolcu! 😄

At’ın Açısı

At faytonu çekmek ile yükümlü. Bu görevi tek başına veya bir başka atın yardımıyla yerine getirebilir. 😄

Atın, faytonu çekmesi ve sağa-sola döndürmesi gibi işlemler arabacının komutlarıyla gerçekleştirilir. At, faytonu çektiği gibi üzerindeki arabacı, yolcu ve eğer var ise yükleri de çeker. At rolüne yönelik maddeleri yazımın konusu olan “rollere farklı bakış açısı” ile değerlendirmeye çalışalım;

1. At, faytonun hareket etmesini sağlayan önemli bir bileşendir. At, faytonu çeker,
2. At, arabacıdan aldığı komutlar doğrultusunda hareket eder,
3. At, arabacı veya yolcu veya dış etkenler nedeniyle ürkütülürse kötü sonuçların yaşanmasına neden olabilir,
4. At, yorgun düştükten veya uzun süre zorlandıktan sonra sakatlanabilir,
5. Atın sağlık kontrolleri ve bakımı doğru bir şekilde yapılmazsa sakatlıklar yaşanabilir,
6. Atın günlük çalışabileceği süreler ve çekebileceği yükler bellidir,
7. vb …

Faytonun hareket etmesi için önemli ve kritik bir rol; at! 😄

Açıların Kesişimi

Değişik bir örnek üzerinde çeşitli bakış açılarına değinmeye çalıştım. Örnekten çok basit üç (3) rol çıkardım ve bunları çeşitli açılardan inceledim. Umarım anlatmaya çalıştığım bu noktaya kadar biraz şekillenmiştir.

Dikkat ederseniz örnekte incelediğim üç rolünde kesiştiği noktalar var. Ayrıca bu üç rol tek başına incelendiğinde kritik ve diğerlerine bir şekilde bağlı …

Son Söz

Peki ben ne demek istiyorum ? Nedir bu uzun yazıdaki ve kimilerine göre anlamsız sayılabilecek örnekteki yaklaşım ?

Evde, okulda, işte, gezerken, çalışırken, konuşurken ve daha nice durumdayken çeşitli rollere bürünüyoruz. Bunlar kimi zaman içinde bulunduğumuz duruma göre kimi zaman da başkalarının yüklediği veya bizim özendiğimiz roller oluyor.

Bencil bir yaklaşımla içinde bulunduğumuz durum/rol bize çok kritik ve/veya önemli gelebilir. Bu role isteyerek veya istemeyerek bürünmüş olabiliriz. Hatta bu role bürünmek zorunda kalmış olabiliriz. Belki de olmadığımız veya olamayacağımız bir rolde tutunmaya çalışıyor olabiliriz.

Unutmamalıyız ki, içinde bulunduğumuz durumlarda ve rollerde yalnız olmayabiliriz. Hareketlerimiz ve sorumluluklarımız başkalarını veya başka olayları etkiliyor olabilir. Birileri bizden sorumlu veya biz birilerinden/birşeylerden sorumlu olabiliriz.

Dolayısıyla içinde bulunduğumuz durumların/rollerin karmaşası veya önemi veya ağırlığı ile kendimizi olmadık pozisyonlara konumlandırmadan önce büyük resmi görmeli ve ona göre hareket etmeliyiz. Ne demek istiyorum en kısa şekilde ?

Bencil bir şekilde kendi adımıza değerlendirme yaptığımız kadar birlikte olduğumuz kişiler ve/veya içinde bulunduğumuz durumlar açısından da değerlendirme yapmalıyız. Bu değerlendirmeyi yaparken de tarafsız olmalı ve iyiye/doğruya ulaşmak amaçlamalıyız. Herkes kendini veya kendi problemini/durumunu önemli, kritik, vazgeçilmez, üstün görürse nasıl daha iyiye ulaşabiliriz ki ?