Günümüzde bilgisayar kullanımına ek olarak tablet ve telefon ekranı kullanımı da hızla arttı. İş, eğlence, haber alma veya vakit geçirme amacıyla gün içerisinde ekran kullanım süresi arttı.

Çeşitli araştırmalarda ekranlarda gösterilen renklerin göz yorgunluğuna ek olarak, kullanım alışkınlıklarımıza ve düşünsel performansımıza da etki ettiği görülüyor.

Bende de belirgin etkisini hissedince çözüm aradım.

Çözüm önerim ise oldukça basit. Telefon ve tablet ekranlarımı belli aralıklarda gri tonlamaya geçirerek göz yorgunluğunu artırmasının önüne geçiyorum. Uzun süredir bilinen mavi ışık filtrelerine ek olarak renklerin sadeleştirilmesini deneyimlemiş oldum.

Gri tonlamayı gece ve iş saatlerinde otomatik devreye girecek şekilde ayarladım. Bu sayede dikkat, gece yorgunluğu ve ofis ortamında odak kayması sorunlarının kısmen önüne geçebildim. İhtiyaca bağlı olarak durumlar arası geçiş yapabiliyorum.

Konuyla ilgili akademik çalışmaları yapay zeka yardımıyla kaynaklar bölümünde ilgilenenler için paylaşıyorum. Kaynak derlemesi yapay zeka desteğiyle hazırlanmıştır.

Kısayol Erişimi

Bu bölümde iOS cihazlarınıza eklemeniz için kullanabileceğiniz kısayolları paylaşıyorum.

• Gri Tonlama Geçişi: iCloud Bağlantısı
• Gri Tonlama Kapatma: iCloud Bağlantısı

Not: Bu kısayolların kullanılabilmesi için iOS (iPhone veya iPad gibi) cihazınız olması gerekmektedir. Kısayolları ekledikten sonra hızlı erişim olarak ekleyebilir veya arama bölümünden ismi ile çağırarak kullanabilirsiniz.

Kaynaklar

• Holte, A. J., & Ferraro, F. R. (2020). True colors: Grayscale setting reduces screen time in college students.

Üniversite öğrencilerinde telefonun gri tonlamaya alınmasının günlük ekran kullanımını ortalama 21,76 dakika azalttığını göstermiştir.

• Dekker, I., & Baumgartner, S. E. (2023). Is life brighter when your phone is not? The efficacy of a grayscale smartphone intervention addressing digital well-being.

Gri tonlamanın dijital farkındalık ve kontrol hissini artırdığı, aşırı kullanım algısını azalttığı belirtilmiştir.

• Tian, Y., et al. (2022). Effect of screen brightness and color on visual fatigue under low ambient illumination.

Düşük parlaklığın göz yorgunluğunu azalttığı, mavi ve siyah tonların kırmızıya kıyasla daha rahat olduğu bulunmuştur.

• Mayr, S. (2020). Dark mode and reading performance: Polarities, preferences, and productivity.

Pozitif polaritenin (beyaz zemin üzerine siyah yazı) okuma hızında daha iyi olduğu, karanlık modun etkisinin ise çelişkili olduğu belirtilmiştir.

• ThinkMind (2024). The impact of screen color modes on visual comfort.

Renk modu tercihlerinde ortam ışığının yorgunluk üzerindeki etkisinin kritik olduğu vurgulanmıştır.

• American Optometric Association. Computer Vision Syndrome.

Uzun süreli ekran kullanımının göz yorgunluğu ve diğer görsel rahatsızlıklara yol açabileceği belirtilmiştir.

• Yazı içerisinde kullanılan görsel ve kaynak analizleri, ChatGPT 5 modeli tarafından oluşturulmuştur.